Stolat.pl - Wyślij tekst znajomemu

Wyślij tekst znajomemu

Wyślij do:

Treść wiadomości:

Ruchliwe fale czasu nie zatarły Twych krwawych śladów, o nieszczęścia roku! Dotąd w swej grozie posępnej zamarły Ciężysz nad nami i z przeszłości mroku Przez lat szeregi kroczysz, widmo blade, Wlokąc za sobą, jak całun - zagładę. Wieleż to razy ciebie przeklinano, A z tobą marzeń zdradliwych ponętę! Za każdą świeżą z ręki wroga raną Zawsze twe imię wracało przeklęte I zamrażało żywsze serc porywy Krzykiem zwątpienia i bojaźni mściwej. Z twoich doświadczeń czerpano nauki I niewolnicze wysławiano cnoty; Gaszono skrzętnie święty żar, dopóki Męskim zapałem tchnęła pierś heloty, Sądząc, że lekiem najlepszym na rany Jest gwałt polskiemu uczuciu zadany. Za twoje grzechy Polskę z mieczem w dłoni Z szat obnażono jak jawnogrzesznicę I urągano, że praw swoich broni, I z ran szydzono, i plwano jej w lice, I z czci ją chciano odrzeć do ostatka, Jakby to była nie ich własna matka! Wszystko to w spadku zostało po tobie: Grzeszne ofiary i grzeszniejsza skrucha, Bunt tych, co widząc mdlejące już ciało, Śmieli doradzać samobójstwo ducha, I więzy, które mocniej się nam wpiły, I łzy palące... i wstyd... i mogiły... A jednak pamięć obchodzimy twoją, Jak ci, co dawno z niedolą zbratani, Nieszczęściu w oczy spojrzeć się nie boją I nawet z ciemnej wynoszą otchłani Tę nieśmiertelną nadzieję, co z dala Pracę pokoleń wiąże i utrwala. My obchodzimy twą rocznicę smętną, Bo dawnych zwycięstw święcić dziś nie śmiemy; Niewolnik, hańby swej noszący piętno, W rocznicę chwały ojców stoi niemy, A tylko ta mu droga jest i święta, W której sam skruszyć chciał krzywdzące pęta. My obchodzimy w twym żałobnym święcie Najbliższą z naszych dziejowych pamiątek I rycerskiego rapsodu zamknięcie; Tego rapsodu, co jak krwawy wątek Przebiegał dziejów pogrobowych kartę , Zbrojąc wciąż serca pokoleń uparte. Boś ty nie przyszedł jako klątwa nieba, Ani nie spadłeś jak grom niespodzianie, Lecz jak duchowa narodu potrzeba, W krwawej wypadków wypłynąłeś pianie, Aby ostatnim orężnym protestem Zapisać w dziejach nieśmiertelne: Jestem! Ty byłeś dzieckiem ostatnim epoki, Która tradycję przechowując żywą, Z dumnej przeszłości czerpała swe soki, I wolnych marzeń snując wciąż przędziwo, Ku zmartwychwstaniu stale naprzód biegła Tak jeszcze bliska... a tak już odległa. Nad tą epoką jaśniał jeszcze w górze Duch niepodległej ojczyzny widomy, Jeszcze francuskiej rewolucji burze Świat wstrząsające rozrzucały gromy, I biła na nią krwawych świateł fala Z wojennych ognisk małego kaprala. To pokolenie, które wówczas wzrosło, Dni Listopada było niedalekiem, I swoich ojców rycerskie rzemiosło Z krwią wzięło w spadku i wyssało z mlekiem żywą tradycję krótkiej zwycięstw chwały I majestatu Polski zmartwychwstałej. W cudownej przed nim spływały legendzie Postacie wodzów, strojne w liść wawrzynu, Wieszczów krwawiących swe piersi łabędzie I męczenników rwących się do czynu Więzienia, groby, szubienice, krzyże I śnieżna, mroźna otchłań na Sybirze... Więc silniej każde uderzało tętno, I klątwa wieszczów na grunt padła żyzny, Budząc gniew, zemstę i boleść namiętną Nad poniżeniem i hańbą ojczyzny. I wszystkie serca zbroiły się harde, W niewolniczego żywota pogardę. Jeszcze ten łańcuch duszącej niewoli Nie zatamował męskiego oddechu, Jeszcze męczeńskiej naszej aureoli Nie tknęło błoto urągań i śmiechu, I pokutnicze nie straciły tłumy Ostatnich błysków narodowej dumy. Nie było nawet podówczas w zwyczaju W dyplomatycznej ślizgać się zabawce, W lada koniuszym lub dworskim lokaju Zaraz ojczyzny upatrywać zbawcę, I tym, co jawnie wyparli się Polski, Dawać na kredyt mandat apostolski. Kiedy kto z wrogiem chciał wchodzić w konszachty I stawiać złote zjednoczenia mosty, Nie powiadano w gronie braci szlachty, że to mąż stanu, lecz że zdrajca prosty, I nie wróżono nowej szczęścia ery, Widząc na piersiach błyszczące ordery. Jeszcze przybierać nie umiała Polska Postaci gadu, co się u stóp czołga; Wolała, żeby w drodze do Tobolska Trupy jej synów unosiła Wołga, Wolała ponieść ofiary najkrwawsze, Niżby się miano wyprzeć jej na zawsze. O! Wtedy jeszcze nurtem tajnych koryt Płynęły na świat idealne mary I nadawały cudowny koloryt Tkanej przez losy przędzy życia szarej, A na niebiosach jaśniał blask nadziemski, Niby wschodzącej znów gwiazdy betlemskiej. Męki wygnania, tęsknoty sieroctwa Tonęły w wielkim mistycznym zachwycie; Sny mesjaniczne, natchnione proroctwa Nad ziemią inne wytwarzały życie, Gdzie rzeczywistość znikała sprzed oczu W gwiaździstym, sennym marzenia przeźroczu. Pamiętam dotąd chwile owych wiosen, Gdy serca nasze paliła tęsknota, A bór nam szumem dębów swych i sosen Śpiewał, jak stary pieśniarz wajdelota, Rycerskie pieśni dawnej przodków chwały, Które nas czarem swoim upajały. Pamiętam dotąd, jak nam szmer strumieni, Słowików śpiewy, powiew kwiatów woni I zorza, która błękity rumieni, I wszystko wkoło wciąż mówiło o Niej, O nieśmiertelnej, co w grobowcu czeka Na odwalenie kamiennego wieka... A w piersiach naszych z każdą chwilą rosła Miłość bezbrzeżna, wyłączna, jedyna, Co na swych skrzydłach duszę w błękit niosła, Jakby do matki stęsknionego syna, Z wiarą, że w górze poza chmur zasłoną Ujrzy ją znowu - jasną i zbawioną. Myśmy ją wszyscy przed sobą widzieli: Cudowną postać w złotej gwiazd koronie, W niepokalanej czystości i bieli, Ze zmaz obmytą przez anielskie dłonie, Z twarzą podobną do Najświętszej Panny I blask z swych włosów siejącą poranny. Każdy ją wieńczył w własnych rojeń kwiaty I jej piękności odczuwał inaczej; Każdy w odmienne ubierał ją szaty, Lecz nikt nie wątpił, iż po dniach rozpaczy Nadpłynie w blasków różanych powodzi I swą pięknością cały świat odmłodzi. Więceśmy ręce do niej wyciągali, Wołając: Zstępuj z błękitów, królowo! Krzywdy nędzarzów zważ na prawa szali I sprawiedliwość wymierz im na nowo, Zawieś miecz pomsty nad fałszem i zbrodnią I bądź ludzkości gwiazdą znów przewodnią. My ci pod stopy ciała swe uścielem, Abyś stanęła na nich jak na tronie I praw zgwałconych stała się mścicielem, Z błogosławieństwem wyciągając dłonie Ku tym, co cierpiąc niesłusznie skrzywdzeni, Wzywają ciebie z czyśćcowych płomieni. My nic dla szczęścia swego, nic dla siebie Nie pragniem, nawet nie żądamy dożyć Chwili, gdy z jutrznią zabłyśniesz na niebie. Chcemy na zawsze w prochu się położyć I za swe wiano wziąć niepamięć wieczną, Byłeś Ty jasność rozlała słoneczną. To wszystko teraz w przepaść się zapadło, I już przeminął czas rycerskiej służby; Z błękitów jasne zniknęło widziadło, Umilkły wieszcze natchnienia i wróżby, A burza nieszczęść strąciła nam z głowy Nawet ostatni wieniec nasz - cierniowy. Śpiewne serc głosy, idealne hasła, Płomienne słowa, mistyczne zachwyty Przebrzmiały - lampa cudowna zagasła, Na ziemię runął ideał rozbity... I w naszych oczach rozpadło się w gruzy Tęczowe państwo romantycznej muzy. Prąd czasu innym popłynął korytem, Nastała nowa epoka - żelazna, Która wciąż ziemskim zaprzątnięta bytem, Niebiańskich widzeń słodyczy nie zazna I tylko w ziemi wnętrznościach się grzebie, Zajęta myślą o codziennym chlebie. Uboga duchem i uczuciem skąpa, Dokoła cień swój roztacza ponury, Ciężko po ciałach swoich ofiar stąpa, I chciwą dłonią szarpiąc pierś natury, Pragnie zasłonę zedrzeć tajemniczą, Za coraz nową zdążając zdobyczą. Choć na chorągwi kładzie prawdy znamię, I ludzkiej wiedzy skarbnicę bogaci, Czynami swymi wiecznym prawdom kłamie I fałsz podaje w misternej postaci, I jadem zbroi węże i padalce, By zwyciężały w strasznej o byt walce. Nastała nowa epoka, z obliczem Nieubłaganem, lodowatem, chmurnem; Jej bóg jest owym, nie wzruszonym niczem, Pożerającym swe dzieci Saturnem, A jej religia, dziką tchnąca grozą, Drapieżnej siły jest apoteozą. Z nową religią nowi są prorocy, Co słabszym niosąc wyrok unicestwień, Głoszą królestwo gwałtu i przemocy, I ewangelię plemiennych rozbestwień, Jako pociechę wskazując w rozbiciu Nędzę i nicość - i w śmierci i w życiu. Pod ich chorągwie spieszą ludzie nowi Widząc, że wiara przeszłości zawiodła Urągać czystych poświęceń duchowi, Kruszyć braterstwa i wolności godła, Przed złotym cielcem korzyć się tyranii Panmoskwicyzmu albo pangermanii. I u nas przyszło nowe pokolenie, Wpatrzone w ziemię z chłodem i rozwagą, Pragnące teraz na dziejowej scenie Odgrzebać z gruzów rzeczywistość nagą, Podstawę bytu, mniej od dawnej chwiejną, By na niej znowu budować kolejno. W twardej nieszczęścia urobione szkole, Zrzekło się marzeń zdradliwych słodyczy; Krępuje skrzydła młodości sokole, W każdym porywie z siłami się liczy I wchodzi z prądem dziejowym w przymierza, Biorąc w rachubę instynkt i moc zwierza. Spragnione prawdy, za nią jedną goni, Choćby nią miało zatruć czyste zdroje, Gdyż pragnie świeżej doszukać się broni, Z którą by mogło przyszłe staczać boje A w tej pogoni stopą nieoględną Depcze wawrzyny, co na grobach więdną. To pokolenie milczące i smutne, Daleko myślą od dawnych odeszło: Oskarża serca miłością rozrzutne I lekceważy ich zasługę przeszłą Nie wiedząc nawet, ile w niej się mieści Wielkich poświęceń, cnoty i boleści. Myśmy przez piękność, sercami odczutą, W dobra i prawdy chcieli wejść krainę; A oto kończym nasze dni pokutą, Zbyt śmiałych lotów opłakując winę... Nie możem jednak bez goryczy patrzeć, Widząc, jak chcecie ślad przeszłości zatrzeć. Lecz chociaż droga nasza się rozchodzi, A chłód wasz lodem spada nam na serce My błogosławim wam, rycerze młodzi, Narodowego długu spadkobiercę, I na trud przyszłych, mozolnych wyzwoleń Niesiem życzenia gasnących pokoleń. Idźcie, jak światła przystoi czcicielom, Oświecać drogi ludzkiego pochodu Ku coraz wyższym i jaśniejszym celom! Szukajcie prawdy dla swego narodu, Ażeby przez nią posiąść mógł helota Stracone piękno i dobro żywota. Lecz wiedzcie: prawda, której wy szukacie, Jest jak Proteusz kryjący się zdradnie, Który wciąż swoje odmienia postacie, Gdy śmiały nurek w głębi go napadnie, I pokolenia ciekawych żeglarzy Coraz to nową odpowiedzią darzy...