
Leopold
Staff
1970-01-01 - 1970-01-01
Leopold Staff– polski poeta, tłumacz i eseista. Jeden z najwybitniejszych twórców literatury XX wieku, kojarzony głównie jako przedstawiciel współczesnego klasycyzmu; prekursor poezji codzienności, związany także z franciszkanizmem i parnasizmem. Zaliczany do czołowych poetów młodopolskich, w okresie międzywojennym stał się duchowym przywódcą skamandrytów. Już za życia nazywany "pomnikiem polskiej poezji", postrzegany jako wzór klasyka i artysty-mędrca.
W latach 1897-1901 studiował na uniwersytecie we Lwowie prawo, filozofię i romanistykę. Uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracował także jako członek, a później wiceprezes Polskiej Akademii Literatury, wydawca dzieł filozoficznych. Pomimo otaczającej go sławy, starał się nie wyjawiać szczegółów swojego życia, w tym też celu w okresie późnej starości spalił niemal całą swoją osobistą korespondencję.
W ciągu sześćdziesięciu lat twórczego życia liryka Staffa podlegała wewnętrznym przemianom, których stałym elementem było pojmowanie poezji jako ocalenia sumienia i nauki służącej osiąganiu pełni człowieczeństwa. W ujęciu Staffa poeta jest przeznaczony do tego, aby – nawet w obliczu wojny czy też rozkładu klasycznych wartości – zachował umiar i harmonię, głosił sprawiedliwość oraz nadzieję odrodzenia. Nienaganna forma oraz kult ładu i spokoju sprawiły, że łączono go z nurtem apollińskim polskiej poezji. Głównym zainteresowaniem całej jego twórczości był przy tym "konkretny, pojedynczy człowiek", osoba ludzka jako nieskończona wartość sama w sobie. W tomie Szumiąca muszla Staff objawił się jako autor subtelnych erotyków. Osobne zbiory wierszy poświęcił tematyce I wojny światowej (Tęcza z łez i krwi) oraz poszukiwaniu mistycznych doświadczenia Boga (Ucho igielne). Tom Wysokie drzewa stał się wyraźnym postulatem zamiłowania Staffa do "spokojnego, sensownego" i majestatycznego piękna Natury przeciwstawionej Historii i miejskiej cywilizacji. Novum przyniósł rozsławiony przez skamandrytów tomik Ścieżki polne, sławiący we wzniosłym stylu wiejską codzienność oraz – pozorną niepoetyckość – psów, wołów, kur czy wywozu gnoju.
Twórczość poetycka Leopolda Staffa oceniana jest z perspektywy czasu jako trudna do jednoznacznego zaklasyfikowania. Chociaż jej centrum zawsze stanowił kult humanizmu i klasycznych wartości, to jednocześnie charakteryzowało ją wewnętrzne napięcie, skłonność do przeciwieństw ("słodycz smutna", "dobroć chora", "pogodny smutkiem") i skrajności. Najbardziej znamienna okazała się "afirmacja i aktywna zgoda na życie", stojąca w opozycji do wczesnych, dekadenckich tendencji poety. Z afirmacją tą na ogół zwykło się kojarzyć autora Gałęzi kwitnącej.
Ponadto, Staff generacyjnie przynależał do trzech epok literackich, w każdej z nich odnajdywał się jako autorytet i wzór dla młodych pisarzy. Zdaniem wielu, swoim wejściem na arenę literacką wypełnił on lukę, jaka powstała w poezji polskiej po odejściu romantyków i pozytywistycznych parnasistów. W okresie Młodej Polski, razem z Janem Kasprowiczem, postrzegany był jako najwybitniejszy reprezentant nowej poezji i największy, obok Antoniego Langego, "sztukmistrz słowa". W późniejszym czasie Staff nie tylko cieszył się godnością nauczyciela literatów międzywojnia i współczesności powojennej, ale sam wykazał zdolność do pobierania nauk od swoich młodszych adeptów. Dzięki temu był on dla trzech pokoleń twórcą zawsze nowoczesnym. Jeszcze w latach 30. uważany był za "poetyckiego rówieśnika", a także inicjatora współczesnego klasycyzmu i poezji codzienności.
- Kochać i tracić...
- Kwiaty na to są,...
- Kochać i tracić...
- * * * [Ostatni z mego pokolenia...]
- * * * [Patrz na te chmury...]
- Adoracja
- Bliskość daleka
- Brona
- Capri
- Chciałem już zamknąć dzień...
- Chleb
- Curriculum vitae
- Czar
- Czar
- Czytelnicy
- Dalekaś mi
- Deszcz jesienny
- Echo
- Gdy syty skarbów
- Gdy w twoich ustach...
- Gdzie się podziała
- Ja kocham ciebie!
- Kartoflisko
- Kiedy spotykam cię w lesie
- Kochać i tracić...
- Kochanka
- Kowal
- Kołodziej
- Kto jest ten dziwny nieznajomy...
- Kto miłość zna?
- List
- List z jesieni
- Los
- Matka
- Mitologia
- Miłość
- Na ruinie
- Niedziela
- Oczy me pełne
- Odys
- On
- Pamięć dzieciństwa
- Po latach
- Podwaliny
- Pokusa
- Północ
- Prometeusz
- Przebudzenie
- Przedśpiew
- Przygnębienie
- Przyjście
- Rób coś
- Rzeczywistość
- Rzęsa
- Sonet szalony
- Straszna noc
- Twe złote włosy
- Upiór
- W przededniu
- Więc można kochać...
- Wieczór
- Wieczór wigilijny
- Wiersz dla dzieci o mędrcach
- Willa samotna
- Wir
- Wolność
- Wysokie drzewa
- Zabite drzewo
- Zwózka